(ВИДЕО) Прекршочна пријава и поделени мислења за изведбата на Јосипа Лисац на хрватската химна

Во Хрватска пред два дена се случи инаугурацијата на новиот тамошен претседател Зоран Милановиќ. На свеченоста, честа да ја отпее хрватската химна ѝ припадна на Јосипа Лисац.

Таа се појави во својот препознатлив авангарден стил, а не направи отстапки од начинот на изведба кога е химната во прашање.

И токму тоа ја подели јавноста.

„Ова е сквернавење на химната“, „Е, Јосипа, Јосипа, тоа не е мојата химна“, „Преценето викање“, „Ова беше ужасно!“ „Нејзината химна е карикатура на химна“, „Знаеше ли Зоран Милановиќ како таа ќе ја пее химната?“, „Додека ја отпее химната, на Милановиќ ќе му заврши мандатот“, „Колинда требаше да ја отпее, подобро ќе беше“, „Прекрасен почеток на циркусот“, се само мал дел од коментарите кои пренесуваат незадоволство, а кои се сепак во мнозинство. 

Но, постојат и оние кои сметаат дека ваквите коментари се сувишни и непотребни:

„Кога некој ќе ја повика Јосипа Лисац да отпее химна, токму ова и се очекува, не знам зошто сме сите изненадени“, „Храбра изведба“, „Конечно покажавме современост“, „Феноменална како и секогаш“, „Не сме ни достојни за вакви изведби“, се оние што имаа сосема спротивен впечаток за нејзиниот настап.

После првите бурни реакции, се јави и самата пејачка, давајќи изјава за тамошните медиуми:

„Сега ќе бидам најискрена. Ова е многу свечен момент. Му честитам на претседателот Зоран Милановиќ. Ми беше страв. Морав рано да станам и за мене тоа беше нешто страшно. Јас која станувам околу 11 часот, тогаш можете да си замислите како ми беше мене. И гласот мора да биде во топ форма“, изјави Лисац за „24.сата“, додавајќи дека знае за негативните коментари:

„Некому нема да му се допадне, но тоа е слобода. Треба да се сака својата земја, да се биде слободен во неа и да се создава во неа. Треба да се сакаме себеси и сите околу нас“, порачува пејачката на крај, но сепак ни оваа нејзина изјава и искреност нема да наидат на разбирање.

А особено не од страна на адвокатот Бошко Жупановиќ, кој поднесе и прекршочна пријава против пејачката за казнено дело од член 349 на законот за прекршоци, односно поради повреда на угледот на Република Хрватска.

фото: instagram.com/josipalisac

Во описот на пријавата тој навел дека Лисац користела потсмевливи тонови кои не се општествено прифатливи.

 „Не сакам медиумско внимание. Јас тоа го направив како правник и граѓанин и сметам дека изведбата беше обично потсмевање и дека не му прилега на ниту едно случување, а посебно не на инаугурацијата на избраниот хрватски претседател“, вели адвокатот за  хрватскиот портал „Индекс“.

На прашањето, дали знае дека Јосипа Лисац секогаш така ги изведува песните, тој нагласи дека се работи за негова субјективна проценка и дека можеби ќе бидат повикани и музички стручњаци да го дадат својот став.

„Наведов и во пријавата дека нејзиниот музички опус е општо познат, но сметам дека химната не смееше така да се изведе. Ако Милановиќ знаел дека на тој начин ќе биде испеана химната, тогаш и тој згрешил", вели Жупановиќ.

фото:youtube.com/printscreen

Тој за хрватските медиуми потенцира дека химната не смее да се менува:

„Ниту еден граѓанин нема право тонски, вокално или гестикуларно да ја намалува тежината и значењето на интонацијата на националната химна. Било какво уметничко извртување на текстуалната или музичка структура на химната е недозволиво. Такви модификации можат да бидат толерирани во препеви на други дела со согласност на авторот, но не и во химната. Начинот на интонацијата на осомничената беше апсолутно потсмевлив, омаловажувачки, па затоа и излезе основата на сомнеж дека го сторила пријавеното казнено дело“, смета адвокатот.

За него, изведбата на Јосипа Лисац е исмевање:

„Никој не смее да манипулира со химната. Посебно поради тоа што ова се случи за време на инаугурацијата на претседателот, настан кој што беше проследен од многу медиуми. Тоа беше исмејување на најлош можен начин. Се срамев што сум Хрва“, изјави Жупановиќ за Далматинскипортал.хр.

На прашањето дали воопшто смее да се има уметничка слобода при изведување на химна, своето мислење го искажа и етномузикологот Алексеј Готарди Павловски, во изјава за „Ти-портал“.

фото:youtube.com/printscreen

„Химната треба да се изведува онака како што се изведува на службената, од државата одобрена снимка и тука нема дилема. Клучно е прашањето, дали смее и дали треба понекогаш да се дозволи и некаква поинаква интерпретација? Мојот одговор е: зошто да не, но во склад со пригодата или стилот на интерпретацијата за конкретната пригода, што секако, секогаш е донекаде ризик, па треба да се направи паметна проценка. Ако сакате да бидете сигурни дека никого нема да го повредите, тогаш попаметно е да се држите до „учителскиот“ начин, односно чистата, службена верзија. Но, во конкретниов пример, на актуелната инаугурациска верзија, сметам дека е донесена добра проценка, освен за должината на изведбата. Сигурен сум дека ова ќе стане нов хит на нашата музичка сцена“, вели Готарди Павловски, додавајќи дека изведбата на химната од врвната уметница ја доживеал како суптилна, нежна, полна со љубов кон татковината, во што не гледа ништо лошо.

Секако дека владее мислењето дека тука се работи и за политички поени. На пример, новиот претседател сакал со ангажирањето на Лисац да покаже слобода и современост, додека пак повеќето што не се согласуваат со тоа, како споменатиот адвокат, се приврзаници на политиките на претходната претседателка.

А уметницата со освртот од „Равно до дна“ порталот кој го сподели на социјалните мрежи го заокружи мислењето на темава:

 

 

 

View this post on Instagram

U tom novom ‘čitanju’ himne i prilagodbi suvremenim protokolarnim gabaritima koje smo već prije navrat-nanos uvezli, Josipa Lisac i jazz klavirist Zvjezdan Ružić napravili su dosad najbolji pomak. Još od „Dnevnika jedne ljubavi“ znamo koliko Josipa Lisac prirodno ‘diše’ soul, blues i rock, čak do te mjere da ju možemo smatrati jednom od prvih koja je naš jezik prilagodila izvedbi pjesama u tom (američkom) duhu. Ako je već ona odabrana za izvedbu himne u koju će unijeti maksimalno osobnog u interpretaciji, onda se i izbor jazz klavirske pratnje tu nameće kao prirodan tijek stvari, dok je prisustvo malog zbora upravo ona tanka nit koja decentno uspostavlja vezu prema onom vremenu kad je i nastanak hrvatske himne bila, da se tako kaže, uvozna stvar po uzoru na „Marseljezu“. Glazbu treba promatrati i doživljavati kao fluidni kulturni segment. Nešto što se razvije, time i mijenja. Jača izloženost ovih prostora američkom zvuku započela je još prije sedamdesetak godina kad su ovdje nastupali i Louis Armstrong i Dizzy Gillespie, a da se ne govori koliko je rock neraskidivo utkan kod nas, stoga i autor ovih redaka pripada onoj skupini koja na reinterpretaciju himne i s umjetničke i strane društvenog značaja kaže: „Zašto da ne?“. Jučerašnja Josipina vokalna izvedba upravo je bilo to. Bilo je to stapanje dvije različite tradicije upravo s prefiksom poštivanja glavnih značajki i obilježja istih. Svečano i osobno doživljeno, te interpretirano u tom trenutku. Čisto s umjetničke strane se može raspravljati je li bilo možda previše elegično s njene strane, ali nije li sve ono što se godinama događa u našem društvu osjećaj koji više teži prema tuzi, a malo manje trijumfu pravednog društva za sve nas? @ravnododnacom @zvjezdan_ruzic

A post shared by Josipa Lisac (@josipa_lisac) onFeb 19, 2020 at 10:23am PST

 „Уште од „Дневник једне љубави", знаеме колку Јосипа Лисац природно „дише" соул, блуз и рок, дури до таа мерка што можеме да ја сметаме за една од првите која нашиот јазик го прилагоди на изведбата на тесните во тој „американски" дух. Ако веќе таа е одбрана да ја изведе хитмната во која ќе внесе максимално лична интерпретација, тогаш и изборот на џез пијанистот како придружба, се наметнува како природен тек на работите, додека пак присуството на мал хор е таа тенка нишко која децентно воспоставува врска кон времето кога се создала химната..." е само дел од објавата. Целата ја имате во објавата погоре.

Актуелната тема стана интнересна и за балканските медиуми, па будно се следи каков ќе е епилогот од приказната.